Papież zabrał nam 10 dni! Problemy z pierwszym dniem wiosny

Pierwszy dzień wiosny? Oczywiście, że 21 marca! Czy na pewno? Okazuje się, że wiedza utrwalana w wielu podręcznikach jest przestarzała. Dlaczego?

To dziś mamy realny początek wiosny! Należy bowiem odróżnić początek kalendarzowej wiosny (niezmiennie 21 marca) i astronomicznej wiosny, nawet jeśli często oba terminy się pokrywają. Ta druga data jest zmienna i powodowała w historii niemałe zamieszanie. Ostatni raz wiosna i w astronomii, i na kalendarzu wypadła 21 marca w 2011 roku. W XXI wieku już nie doświadczymy takiej sytuacji! Następny raz 21 marca będzie początkiem astronomicznej wiosny w 2102 roku. Polimaty będą miały wówczas 90 lat! :)

Obecnie powinniśmy przyzwyczaić się do daty 20 marca. Ale od 2044 roku wiosna może zaczynać się nawet 19 marca. Skąd biorą się te zmiany w wyznaczaniu początku astronomicznej wiosny? Wszystkiemu winne nasze kalendarze, które nie odzwierciedlają idealnie obrotu Ziemi wokół Słońca. Dziś stosujemy kalendarz gregoriański, który jednak z odchyłami radzi sobie dużo lepiej niż jego poprzednik – kalendarz juliański.

Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego

W kalendarzu juliańskim przyjęto zaokrąglenie, które powodowało, że raz na 128 lat pory roku cofały się o jeden dzień. Przeciętny człowiek w trakcie swojego życia nie miał szans zauważyć wynikających z tego różnic. Ale jego dalecy potomkowie już jak najbardziej. Przykład: w 45 roku p.n.e. początek wiosny przypadał na 21 marca, ale już w połowie XVI stulecia skumulowane błędy przesunęły graniczną datę na 10 marca. To już wyraźna zmiana! Dlaczego należało to skorygować? Otóż chodziło o wyznaczanie daty najważniejszego święta w kalendarzu chrześcijańskim – zbliżającej się Wielkanocy. To święto wypada w pierwszą niedzielę po pierwszej pełni Księżyca na wiosnę. Dzień musi się też pokrywać z przyjętą datą ukrzyżowania Jezusa według kalendarza żydowskiego.

Receptą na to uchybienie było właśnie wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w 1582 roku (przed papieża Grzegorza XIII, stąd nazwa). Bardzo ciekawy był sposób jego wdrożenia. W rzeczonym 1582 roku zabrano ludziom 10 dni z kalendarza! Następnym dniem po czwartku 4 października był piątek… 15 października. W Polsce nowy kalendarz został wprowadzony natychmiast po ogłoszeniu papieskiej bulli przez króla Stefana Batorego.

Nietypowy październik 1582 r.

Pamiętajmy jednak, że kalendarz gregoriański wciąż nie jest ideałem. Opóźnia się o jeden dzień raz na ponad 3300 lat. To jednak znaczny postęp w porównaniu do 128 lat w przypadku kalendarza juliańskiego. Następne tak gruntowne reformy w najbliższym czasie nam więc nie grożą.

W 2017 roku astronomiczna wiosna zaczęła się 20 marca o 11:29. Co ją wyznacza? Wtedy na naszej północnej półkuli mieliśmy równonoc wiosenną. Oznacza to, że dziś dzień i noc trwają mniej więcej tyle samo – po około 12 godzin. Dzień będzie się stopniowo wydłużał (do 21 czerwca). Dodatkowo będzie dłuższy od nocy przez kolejne pół roku (do 22 września).

Niektóre ciekawe artykuły i filmy zarezerwowane są wyłącznie dla członków Klubu Polimatów, do którego w łatwy sposób możesz dołączyć. Poczytaj, jakie przywileje daje członkostwo, albo od razu zapisz się korzystając z formularza poniżej. Do zobaczenia! :)

Szanujemy Twoją prywatność i nie udostępniamy osobom trzecim danych członków Klubu Polimatów. Sami nie znosimy spamu, więc Twoje dane są u nas bezpieczne, a wiadomość będziesz otrzymywać niezbyt często. Jeśli formularz nie wyświetla Ci się prawidłowo to wyślij pustego maila (bez tematu i treści) na adres: klubpolimatow@getresponse.net i również będzie dobrze.

Źródło: